Stefania Milan en Huub Dijstelbloem op Filosofie Nacht

HACKING HABITAT is de grootste tentoonstelling over de huidige tijdgeest in Nederland in 2015 en wordt namens de stad Utrecht gepresenteerd in het Europees Parlement in Brussel. Tijdens de Filosofie Nacht in Pakhuis de Zwijger vindt er van 22:15 tot 23:00 een gesprek plaats tussen Milan en Dijstelbloem over een verwant thema: digitale grenzen. In dit artikel worden de essays van Stefania Milan en Huub Dijstelbloem afkomstig uit de publicatie ‘HACKING HABITAT – Art of Control. Kunst, Technologie en Sociale Verandering’ geïntroduceerd. De publicatie is te koop tijdens de Filosofie Nacht en hier te bestellen.

Stefania Milan: Hack Alles
Stefania Milan schreef als introductie voor de publicatie het artikel #Hackalles: Alledaags leven en politiek in de computergestuurde theocratie. Milan beschrijft hoe in ons dagelijkse leven de offline wereld is vervlochten met cyberspace. Veel communicatie speelt zich af op mobiele en sociale media en alle activiteiten worden opgeslagen als databasegegevens. Zoals the Nemesis Machine van kunstenaar Stanza zichtbaar maakt wordt er continu data verzameld via sensoren, camera’s en monitoren. Milan beargumenteert dat de versmelting van online en offline een negatief gevolg heeft voor onze democratie. Ze stelt: “digitaal gemedieerde deelname en stem bieden slechts een illusie van macht, terwijl permanente connectiviteit een steeds bedrieglijker gevoel van gemeenschap en veiligheid oproept”. Volgens Milan nemen burgers hun privacy niet serieus genoeg. “Een kritische houding tegenover massale data inzamelingen blijft tot nu toe uit. Sterker nog: de algoritmische cultuur die onze huidige samenleving karakteriseert lijkt steeds meer op een computergestuurde theocratie”, stelt ze.

Als verzet tegen de alomtegenwoordigheid van digitale controle noemt Milan hedendaagse hackers. “We kunnen praktijken van hedendaagse hackers zien als lichtbakens naar een cyberspace vrij van meedogenloze commercialisering en allesverslindend toezicht. Hacken is een manier om problemen te benaderen en te identificeren zelfs voordat beleidsmakers en industrieën ze hebben erkend. En dat komt de maatschappij in zijn geheel ten goede.” Een voorbeeld hiervan is het werk van Mediengruppe Bitnik, die een robot zo programmeerde dat deze illegale aankopen deed op het darknet, waarvoor niemand anders dan de robot verantwoordelijk kon worden gehouden.

Op de website van Filosofie Magazine verscheen een verkorte versie van het artikel van Stefania Milan uit de publicatie.

Huub Dijstelbloem: Grenzen hacken
Het artikel Grenzen hacken: Surveillance, digitale protestbewegingen en de politiek van de (on)zichtbaarheid van Huub Dijstelbloem vormt het vervolg op het essay van Milan. Dijstelbloem begint zijn essay met een introductie van de enige persoon ter wereld die een grens heeft gehackt: de Amerikaanse professor Ricardo Dominguez. Een voorbeeld van zijn elektronische verstoringen is een DoS-aanval op het Pentagon in 1998. Dominguez omschrijft zijn activisme als ‘digitale burgerlijke ongehoorzaamheid’. “Grenzen werken als selectiemechanismen. Ze voorkomen de binnenkomst van sommige mensen, goederen, kapitaal en informatie, en stimuleren de circulatie van andere.” Dominguez en andere activisten, kunstenaars en academici wijzen op de controle die het grenssurveillancebeleid met zich meebrengt en trekken deze in twijfel.

Als hedendaags voorbeeld van grensproblematiek noemt Dijstelbloem het aantal vluchtelingen dat om het leven komt in de Middellandse zee bij hun poging om Europa te bereiken. In de film Die Brücke van Zentrum für Politische Schönheit wordt het ambitieuze plan geschetst voor een brug tussen Tunesië en Sicilië om de oversteek veilig te maken. Dijstelbloem wijst op het nut van deze acties. Hij concludeert: “Initiatieven die bedoeld zijn om grenzen in twijfel te trekken en hun legitimiteit te bediscussiëren vertellen ons niet alleen iets over de aard van de tegenwoordige grenzen. Ze bieden ook inzichten in hoe wij het karakter van de politiek in technologische samenlevingen moeten begrijpen.”